Η Ελλάδα αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους τουριστικούς προορισμούς παγκοσμίως, με τα τουριστικά πακέτα να αποτελούν την κύρια πηγή εσόδων της χώρας. Ωστόσο, ο υπολογισμός του ΦΠΑ στα τουριστικά πακέτα αποτελεί μια πολύπλοκη διαδικασία που απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή και κατανόηση.

Συγκεκριμένα, τα τουριστικά γραφεία και οι διοργανωτές ταξιδιών υπάγονται σε ένα ειδικό καθεστώς ΦΠΑ σύμφωνα με το Άρθρο 43 του Νόμου 2859/2000. Αυτό το καθεστώς εισάγει την έννοια της "Μικτής Αμοιβής" και διαφοροποιεί τη φορολογική μεταχείριση υπηρεσιών εντός και εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Σε αυτό το άρθρο, θα αναλύσουμε λεπτομερώς πώς υπολογίζεται ο ΦΠΑ στα τουριστικά πακέτα, τις προϋποθέσεις υπαγωγής στο ειδικό καθεστώς, και θα παρουσιάσουμε πρακτικά παραδείγματα υπολογισμού για διαφορετικούς τύπους τουριστικών πακέτων.

Βασικές Αρχές του Άρθρου 43 για Τουριστικά Πακέτα

Το άρθρο 43 του Κώδικα ΦΠΑ (Ν. 2859/2000) εισάγει ένα ιδιαίτερο πλαίσιο φορολογικής μεταχείρισης για τα τουριστικά πακέτα. Στην πράξη, αυτό το ειδικό καθεστώς δημιουργεί μια σημαντική διαφοροποίηση στον τρόπο που υπολογίζεται και αποδίδεται ο ΦΠΑ για τις επιχειρήσεις του κλάδου.

Τι ορίζει το ειδικό καθεστώς ΦΠΑ

Το ειδικό καθεστώς του άρθρου 43 καθιερώνει μια παρέκκλιση από τις γενικές διατάξεις του συστήματος ΦΠΑ για συγκεκριμένες πράξεις που διενεργούν τα τουριστικά γραφεία. Συγκεκριμένα, η παρέκκλιση αφορά δύο βασικά σημεία:

  • Τον προσδιορισμό της φορολογητέας αξίας

  • Το δικαίωμα έκπτωσης του φόρου εισροών

Σύμφωνα με το άρθρο 43, οι πράξεις που γίνονται για την πραγματοποίηση ενός ταξιδιού ή μιας περιήγησης θεωρούνται ως ενιαία παροχή υπηρεσίας του πρακτορείου προς τον ταξιδιώτη. Αυτή η προσέγγιση διαφέρει από το κανονικό καθεστώς, όπου κάθε παροχή υπηρεσίας φορολογείται ξεχωριστά.

Ως φορολογητέα αξία λαμβάνεται η μικτή αμοιβή του πρακτορείου, η οποία προκύπτει ως εξής:

  • Το συνολικό ποσό που καταβάλλει ο πελάτης (χωρίς ΦΠΑ)

  • Μείον το κόστος (με ΦΠΑ) που επιβαρύνει το πρακτορείο από την παράδοση αγαθών και παροχή υπηρεσιών από άλλους υποκείμενους στο φόρο για την άμεση εξυπηρέτηση του ταξιδιώτη.

Επιπλέον, ένα κρίσιμο στοιχείο του ειδικού καθεστώτος είναι ότι ο ΦΠΑ των εισροών του πρακτορείου δεν εκπίπτεται ούτε επιστρέφεται. Αυτό αποτελεί σημαντική διαφορά από το κανονικό καθεστώς ΦΠΑ.

Ποιες επιχειρήσεις υπάγονται στο άρθρο 43

Στο ειδικό καθεστώς του άρθρου 43 υπάγονται:

  1. Οι επιχειρήσεις πρακτορείων ταξιδιών

  2. Οι οργανωτές τουριστικών περιηγήσεων που εξομοιώνονται με τα πρακτορεία

Ωστόσο, οι επιχειρήσεις αυτές υπάγονται στο ειδικό καθεστώς μόνο εφόσον και κατά το μέρος που για την πραγματοποίηση του ταξιδιού ή της περιήγησης χρησιμοποιούν προς άμεση εξυπηρέτηση των ταξιδιωτών παραδόσεις αγαθών ή παροχές υπηρεσιών που παρέχονται από άλλους υποκείμενους στο φόρο.

Αξίζει να σημειωθεί ότι το ειδικό καθεστώς εφαρμόζεται και όταν ένα πρακτορείο ταξιδιών παρέχει την ενιαία υπηρεσία (πακέτο) σε άλλο πρακτορείο και όχι απευθείας στον ταξιδιώτη, εφόσον το πακέτο πληροί τις προϋποθέσεις του νόμου.

Αντίθετα, δεν εφαρμόζεται το ειδικό καθεστώς:

  • Στις αμοιβές των πρακτορείων ταξιδιών που προέρχονται από υπηρεσίες που παρέχουν αποκλειστικά ως μεσολαβητές με προμήθεια

  • Στις υπηρεσίες μεταφοράς που παρέχονται με μεταφορικά μέσα που εκμεταλλεύεται το ίδιο το πρακτορείο

Προϋποθέσεις υπαγωγής στο ειδικό καθεστώς

Για να υπαχθεί μια επιχείρηση στο ειδικό καθεστώς του άρθρου 43, πρέπει να συντρέχουν συγκεκριμένες προϋποθέσεις:

  1. Ενέργεια στο όνομα της επιχείρησης: Η επιχείρηση πρέπει να ενεργεί στο όνομά της έναντι των ταξιδιωτών για ολόκληρο το ταξίδι-πακέτο.

  2. Χρήση υπηρεσιών τρίτων: Οι παραδόσεις αγαθών και παροχές υπηρεσιών για το τουριστικό πακέτο πρέπει να προέρχονται από άλλους υποκείμενους στο ΦΠΑ και όχι από το ίδιο το πρακτορείο.

  3. Έδρα στην Ελλάδα: Η έδρα της οικονομικής δραστηριότητας του πρακτορείου ή η μόνιμη εγκατάστασή του, από την οποία αυτό ενεργεί για την πραγματοποίηση του ταξιδιού, πρέπει να βρίσκεται στην Ελλάδα.

Είναι κρίσιμο να τονιστεί ότι πρέπει να συντρέχουν και οι τρεις προϋποθέσεις. Αν λείπει έστω και μία από τις δύο πρώτες προϋποθέσεις, η επιχείρηση δεν μπορεί να υπαχθεί στο ειδικό καθεστώς και θα φορολογηθεί με τις γενικές διατάξεις. Αν λείπει μόνο η τρίτη προϋπόθεση (της έδρας), τότε ο τόπος φορολογίας δε βρίσκεται στην Ελλάδα.

Επιπρόσθετα, για την υπαγωγή στο ειδικό καθεστώς αρκεί και ένα μόνο ταξίδι να πραγματοποιηθεί, εφόσον πληρούνται οι απαραίτητες προϋποθέσεις. Αυτό προσφέρει ευελιξία στις επιχειρήσεις που μόλις εισέρχονται στον τομέα των τουριστικών πακέτων.

Τέλος, η παροχή τουριστικών υπηρεσιών φορολογείται στην Ελλάδα μόνο κατά το μέρος που αναλογεί σε υπηρεσίες που το πρακτορείο αναθέτει σε άλλους υποκείμενους στο φόρο και οι οποίες πραγματοποιούνται από τους τελευταίους στο εσωτερικό της χώρας ή εντός της Κοινότητας. Αντίθετα, δεν υπάγεται στις διατάξεις του άρθρου 43 το μέρος των παρεχόμενων υπηρεσιών που αναλογεί σε πράξεις οι οποίες πραγματοποιούνται εκτός της Κοινότητας.

Υπολογισμός Μικτής Αμοιβής σε Τουριστικά Πακέτα Εσωτερικού

Στην καρδιά του ειδικού καθεστώτος ΦΠΑ για τουριστικά πακέτα βρίσκεται η έννοια της μικτής αμοιβής. Ο ορθός υπολογισμός της αποτελεί θεμελιώδες στοιχείο για τη συμμόρφωση των τουριστικών επιχειρήσεων με τις φορολογικές τους υποχρεώσεις. Το ειδικό αυτό καθεστώς διαφοροποιεί ουσιαστικά τον τρόπο που προσδιορίζεται η φορολογητέα αξία για τις υπηρεσίες που παρέχουν τα τουριστικά γραφεία.

Ο τύπος υπολογισμού της μικτής αμοιβής

Η μικτή αμοιβή στα τουριστικά πακέτα εσωτερικού αποτελεί τη φορολογητέα βάση για τον υπολογισμό του ΦΠΑ και προκύπτει από μια συγκεκριμένη αριθμητική διαδικασία. Συγκεκριμένα, υπολογίζεται με την αφαίρεση του συνολικού κόστους (συμπεριλαμβανομένου του ΦΠΑ) από το συνολικό έσοδο που εισπράττει το τουριστικό γραφείο από τον πελάτη.

Ο βασικός τύπος υπολογισμού είναι:

Μικτή Αμοιβή = Συνολικό Έσοδο από Πελάτη - Συνολικό Κόστος

Αξίζει να σημειωθεί ότι στα συνολικά έσοδα και στο συνολικό κόστος συμπεριλαμβάνεται ο ΦΠΑ. Επομένως, η μικτή αμοιβή περιέχει ήδη τον αναλογούντα ΦΠΑ.

Για να προσδιορίσουμε την καθαρή αμοιβή (χωρίς ΦΠΑ) και τον αναλογούντα ΦΠΑ, πρέπει να "αποφορολογήσουμε" τη μικτή αμοιβή. Η διαδικασία αυτή γίνεται ως εξής:

Καθαρή Αμοιβή = Μικτή Αμοιβή / (1 + συντελεστής ΦΠΑ)

ΦΠΑ = Μικτή Αμοιβή - Καθαρή Αμοιβή

Για παράδειγμα, με συντελεστή ΦΠΑ 24%:

Καθαρή Αμοιβή = Μικτή Αμοιβή / 1,24

Είναι σημαντικό να διευκρινιστεί ότι ο ΦΠΑ που επιβαρύνει το τουριστικό γραφείο για τις υπηρεσίες που προμηθεύεται από άλλους υποκείμενους στον φόρο (κόστος) δεν εκπίπτεται ούτε επιστρέφεται. Αυτό είναι ένα βασικό χαρακτηριστικό του ειδικού καθεστώτος του άρθρου 43.

Παράδειγμα υπολογισμού για πακέτα εντός Ελλάδας

Για να κατανοήσουμε καλύτερα τη διαδικασία υπολογισμού, ας εξετάσουμε ένα συγκεκριμένο παράδειγμα τουριστικού πακέτου εντός Ελλάδας.

Έστω ότι ένα τουριστικό γραφείο με έδρα τη Θεσσαλονίκη προσφέρει ένα πακέτο εκδρομής Θεσσαλονίκη-Ναύπλιο διάρκειας 6 ημερών έναντι του ποσού των 1.000E. Για την πραγματοποίηση του ταξιδιού, το γραφείο:

  1. Χρησιμοποιεί υπηρεσίες τρίτων υποκείμενες σε ΦΠΑ σε Θεσσαλονίκη και Αθήνα με κόστος 300E

  2. Συνεργάζεται με τοπικό πρακτορείο στο Ναύπλιο που προσφέρει υπηρεσίες στον ταξιδιώτη με αμοιβή 250E

Επομένως, το συνολικό κόστος του τουριστικού γραφείου είναι 300E + 250E = 550E.

Ο υπολογισμός της μικτής αμοιβής γίνεται ως εξής:

  • Συνολική αμοιβή από τον ταξιδιώτη: 1.000E

  • Κόστος πρακτορείου: 550E

  • Μικτή αμοιβή με ΦΠΑ: 450E

Στη συνέχεια, για να υπολογίσουμε την καθαρή αμοιβή και τον αναλογούντα ΦΠΑ (με συντελεστή 24%):

  • Καθαρή Αμοιβή = 450E / 1,24 = 362,90E

  • ΦΠΑ = 450E - 362,90E= 87,10E

Αξίζει να σημειωθεί ότι στην περιοδική δήλωση ΦΠΑ, το ποσό των 450E συμπληρώνεται στον κωδικό 303, ενώ το ποσό του ΦΠΑ 87,10E συμπληρώνεται στον κωδικό 333.

Ένα άλλο παράδειγμα με διαφορετικές αξίες:

  • Αξία πώλησης πακέτου: 1.000,00E

  • Κόστος πακέτου: 800,00E

  • Μικτό κέρδος: 200,00E

  • Καθαρή αξία υποκείμενη (200,00E / 1,24): 161,29E

  • ΦΠΑ Άρθρο 43 (24%): 38,71E

Ωστόσο, είναι σημαντικό να τονιστεί ότι η λογιστική παρακολούθηση των τουριστικών πακέτων έχει ορισμένες ιδιαιτερότητες. Συγκεκριμένα, κατά την καταχώρηση στο Βιβλίο Εσόδων-Εξόδων, κάθε τουριστικό πακέτο καταχωρείται ξεχωριστά με τίτλο (π.χ. "Πακέτο Γύρος Ελλάδας"), όπου καταχωρούνται τα έξοδα και τα έσοδα ανά πακέτο μαζί με τον ΦΠΑ. Η μικτή αμοιβή και ο αντίστοιχος ΦΠΑ υπολογίζονται εξωλογιστικά με τον τρόπο που περιγράψαμε παραπάνω.

Επιπλέον, για τις ανάγκες της ψηφιακής πλατφόρμας myDATA, η διαβίβαση των στοιχείων για τον υπολογισμό της μικτής αμοιβής γίνεται είτε με Τύπο Παραστατικού 11.3 (Απλοποιημένο Τιμολόγιο) όταν τα έσοδα είναι περισσότερα από τα έξοδα ανά φορολογική περίοδο ΦΠΑ, είτε με 11.4 (Πιστωτικό Στοιχείο Λιανικής) στην αντίθετη περίπτωση.

Σε κάθε περίπτωση, η ορθή τήρηση των φορολογικών υποχρεώσεων απαιτεί από τα τουριστικά γραφεία να διαθέτουν λεπτομερή καταγραφή τόσο των εσόδων όσο και του κόστους για κάθε τουριστικό πακέτο, ώστε να μπορούν να υπολογίζουν με ακρίβεια τη μικτή αμοιβή και τον αναλογούντα ΦΠΑ.

Διαχείριση ΦΠΑ σε Τουριστικά Πακέτα Εξωτερικού

Η φορολογική αντιμετώπιση των τουριστικών πακέτων εξωτερικού παρουσιάζει σημαντικές διαφοροποιήσεις σε σχέση με τα αντίστοιχα πακέτα εσωτερικού. Αυτές οι διαφορές βασίζονται κυρίως στο αν οι προσφερόμενες υπηρεσίες παρέχονται εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή σε τρίτες χώρες, γεγονός που επηρεάζει άμεσα τη φορολογική επιβάρυνση.

Διαφορές μεταξύ πακέτων ΕΕ και τρίτων χωρών

Τα τουριστικά πακέτα που προσφέρονται από ελληνικά πρακτορεία διακρίνονται φορολογικά με βάση τον τόπο πραγματοποίησης των ταξιδιωτικών υπηρεσιών:

  • Πακέτα εντός ΕΕ: Η μικτή αμοιβή του πρακτορείου υπόκειται σε ΦΠΑ με τον κανονικό συντελεστή (24%), εφόσον οι υπηρεσίες παρέχονται εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

  • Πακέτα τρίτων χωρών: Η μικτή αμοιβή απαλλάσσεται από ΦΠΑ όταν οι υπηρεσίες πραγματοποιούνται αποκλειστικά εκτός της ΕΕ.

  • Μικτά πακέτα: Για πακέτα που περιλαμβάνουν υπηρεσίες τόσο εντός όσο και εκτός ΕΕ, απαιτείται ειδικός διαχωρισμός της μικτής αμοιβής.

Ένα βασικό στοιχείο διαφοροποίησης μεταξύ των πακέτων είναι η επίπτωσή τους στο λογιστικό και φορολογικό αποτέλεσμα. Συγκεκριμένα, τα πακέτα που αφορούν τρίτες χώρες αποτελούν έσοδο κατά το χρόνο έκδοσης του παραστατικού και επηρεάζουν άμεσα το αποτέλεσμα των Γραφείων Γενικού Τουρισμού. Αντίθετα, στα πακέτα εντός Ελλάδας και ΕΕ, το συνολικό ποσό της συναλλαγής δεν αποτελεί άμεσο έσοδο κατά την έκδοση του παραστατικού.

Απαλλαγή ΦΠΑ για πακέτα τρίτων χωρών

Το κριτήριο για την απαλλαγή από ΦΠΑ της μικτής αμοιβής ενός τουριστικού πρακτορείου είναι ο τόπος όπου πραγματοποιούνται οι πράξεις που αφορούν την αμοιβή αυτή. Η απαλλαγή αυτή στηρίζεται στην αρχή ότι ο ΦΠΑ είναι φόρος κατανάλωσης που επιβαρύνει την τελική κατανάλωση εντός της ελληνικής επικράτειας ή της ΕΕ.

Η μικτή αμοιβή απαλλάσσεται από ΦΠΑ για πακέτα τρίτων χωρών βάσει της ΠΟΛ. 1221/29.8.95. Επιπλέον, η απαλλαγή ισχύει ακόμη και όταν το πρακτορείο παρέχει την ενιαία υπηρεσία "πακέτο" σε άλλο πρακτορείο (και όχι απευθείας στον ταξιδιώτη), εφόσον το πακέτο πραγματοποιείται αποκλειστικά σε τρίτες χώρες.

Για τα τουριστικά πακέτα τρίτων χωρών, η διαδικασία τιμολόγησης και υπολογισμού της απαλλασσόμενης αξίας περιλαμβάνει:

  1. Έκδοση παραστατικού (Τιμολόγιο ή Απόδειξη) με σαφή ένδειξη ότι πρόκειται για πακέτο σε τρίτες χώρες.

  2. Χαρακτηρισμό εσόδων με 1.3 "Έσοδα από Παροχή Υπηρεσιών" με το ποσό που αφορά τη Συνολική Αμοιβή που είναι απαλλασσόμενη από ΦΠΑ.

  3. Καταχώριση του ποσού ως απαλλασσόμενη αξία στην περιοδική δήλωση ΦΠΑ.

Παράδειγμα υπολογισμού για διεθνή πακέτα

Παράδειγμα 1: Τουριστικό πακέτο αποκλειστικά σε τρίτη χώρα

Έστω ότι ένα τουριστικό γραφείο προσφέρει πακέτο διακοπών στην Αίγυπτο με κόστος 800E και το πουλάει στον πελάτη προς 1.000E.

  • Αξία πώλησης: 1.000E

  • Κόστος: 800E

  • Μικτή αμοιβή: 200E

Η μικτή αμοιβή των 200E απαλλάσσεται πλήρως από ΦΠΑ, καθώς αφορά πράξη που πραγματοποιήθηκε εκτός Κοινότητας.

Παράδειγμα 2: Μικτό τουριστικό πακέτο

Για ένα πακέτο που συνδυάζει προορισμούς εντός και εκτός ΕΕ, η μικτή αμοιβή πρέπει να επιμεριστεί αναλογικά. Έστω πακέτο συνολικής αξίας 120.000E με κόστος:

  • Εντός ΕΕ: 80.500E (67% του συνολικού κόστους)

  • Εκτός ΕΕ: 39.500E (33% του συνολικού κόστους)

Εάν η μικτή αμοιβή είναι 20.000E, τότε:

  • Υποκείμενο σε ΦΠΑ μέρος (67%): 13.400E

  • Απαλλασσόμενο μέρος (33%): 6.600E

Για το υποκείμενο μέρος, ο ΦΠΑ υπολογίζεται ως:

  • Καθαρή αξία: 13.400E / 1,24 = 10.806,45E

  • ΦΠΑ (24%): 2.593,55E

Σημαντικά, τα τουριστικά γραφεία υποχρεούνται να τηρούν αναλυτική καταγραφή των εξόδων και εσόδων που αφορούν κάθε πακέτο, διακριτά για προορισμούς εντός ΕΕ και εκτός ΕΕ. Αυτός ο διαχωρισμός επιτρέπει τον ορθό υπολογισμό του ΦΠΑ που πρέπει να αποδοθεί στο δημόσιο.

Επιπλέον, για τη συμπλήρωση της περιοδικής δήλωσης ΦΠΑ, τα έσοδα από τουριστικά πακέτα τρίτων χωρών καταχωρούνται στους κωδικούς 303, 333 και 309. Η απεικόνιση των πακέτων γίνεται συγκεντρωτικά για κάθε κατηγορία, ανάλογα με τον τόπο πραγματοποίησης (εντός ΕΕ, εκτός ΕΕ ή μικτά).

Λογιστική Παρακολούθηση Τουριστικών Πακέτων

Η λογιστική διαχείριση των τουριστικών πακέτων παρουσιάζει πολλές ιδιαιτερότητες και απαιτεί ειδική προσέγγιση. Τα τουριστικά γραφεία πρέπει να ακολουθούν συγκεκριμένες λογιστικές διαδικασίες ώστε να εξασφαλίσουν τη διαφάνεια των οικονομικών τους συναλλαγών και να αποφύγουν πιθανές παραβάσεις κατά τους φορολογικούς ελέγχους.

Κατάλληλοι λογαριασμοί ΕΛΠ

Στο πλαίσιο της λογιστικής παρακολούθησης των τουριστικών πακέτων, η χρήση των κατάλληλων λογαριασμών είναι θεμελιώδης. Με βάση τα Ελληνικά Λογιστικά Πρότυπα ΕΛΠ, διαφοροποιούνται οι λογαριασμοί που χρησιμοποιούνται.

Σύμφωνα με το ΕΓΛΣ, για τα έξοδα των τουριστικών πακέτων χρησιμοποιούνται οι λογαριασμοί της Ομάδας 6, ειδικότερα οι λογαριασμοί 62.90 έως 62.97. Αντίστοιχα, για τα έσοδα χρησιμοποιούνται λογαριασμοί της Ομάδας 7, συγκεκριμένα ο λογαριασμός 73.

Με τη μετάβαση στα ΕΛΠ, υπάρχει αντιστοίχιση των λογαριασμών όπως ορίζεται στο Ν. 4308/2014. Επομένως, τα τουριστικά γραφεία πρέπει να προσαρμόσουν το λογιστικό τους σχέδιο αναλόγως.

Για την αποτελεσματική παρακολούθηση των τουριστικών πακέτων σύμφωνα με τα ΕΛΠ, συνιστάται η δημιουργία διακριτών λογαριασμών εσόδων και εξόδων για κάθε τύπο πακέτου (Ελλάδα, ΕΕ, Τρίτες Χώρες, Μικτά). Αυτό διευκολύνει τόσο τον υπολογισμό της μικτής αμοιβής όσο και την ορθή απόδοση του ΦΠΑ.

Καταχώρηση εσόδων και εξόδων

Κατά την καταχώρηση εσόδων και εξόδων των τουριστικών πακέτων, κάθε πακέτο θα πρέπει να παρακολουθείται ξεχωριστά, με διακριτούς αναλυτικούς λογαριασμούς. Αυτό είναι απαραίτητο για τον ορθό υπολογισμό της μικτής αμοιβής.

Συγκεκριμένα, για πακέτα εντός Ελλάδας ή ΕΕ, προτείνεται η δημιουργία:

  • Δύο λογαριασμών εσόδων για την καταχώρηση της μικτής αμοιβής, έναν με ΦΠΑ που ενημερώνει την Περιοδική στο πεδίο 303 και έναν άνευ ΦΠΑ που ενημερώνει την Περιοδική στο πεδίο 349

  • Δύο επιπλέον λογαριασμών εσόδων για την καταχώρηση των ΑΠΥ και ΤΠΥ αντίστοιχα

  • Ενός λογαριασμού εξόδων που δεν ενημερώνει την Περιοδική και έχει ως πεδίο εντύπου Ε3 το 485_016

Για πακέτα τρίτων χωρών, δημιουργούνται αντίστοιχοι λογαριασμοί εσόδων ανάλογα με τον πελάτη (επιχείρηση-ιδιώτης ημεδαπής/αλλοδαπής) και λογαριασμοί εξόδων.

Σημαντικό είναι να τονιστεί ότι τόσο τα έσοδα όσο και τα έξοδα καταχωρούνται μαζί με το ΦΠΑ, δηλαδή δεν εκπίπτεται ο ΦΠΑ. Έπειτα, κατά το κλείσιμο της χρήσης, οι λογαριασμοί εξόδων μεταφέρονται στον λογαριασμό 80 Γενική Εκμετάλλευση.

Για την ηλεκτρονική πλατφόρμα myDATA, η διαβίβαση των δεδομένων γίνεται είτε με Τύπο Παραστατικού 11.3 (Απλοποιημένο Τιμολόγιο) όταν τα έσοδα υπερβαίνουν τα έξοδα ανά φορολογική περίοδο ΦΠΑ, είτε με 11.4 (Πιστωτικό Στοιχείο Λιανικής) στην αντίθετη περίπτωση.

Διαχείριση μη εκπιπτόμενου ΦΠΑ

Βασικό χαρακτηριστικό του ειδικού καθεστώτος του άρθρου 43 είναι ότι ο ΦΠΑ των εισροών δεν εκπίπτεται ούτε επιστρέφεται. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι το κόστος των υπηρεσιών τρίτων που συνθέτουν το τουριστικό πακέτο καταχωρείται μαζί με τον ΦΠΑ.

Για τη διαχείριση του μη εκπιπτόμενου ΦΠΑ, ακολουθείται η εξής διαδικασία:

  1. Υπολογίζεται εξωλογιστικά η μικτή αμοιβή και ο αντίστοιχος ΦΠΑ της μικτής αμοιβής

  2. Με το ποσό του ΦΠΑ της μικτής αμοιβής χρεώνεται ο λογαριασμός 63.98.11.000 "ΦΠΑ Πακέτων μη εκπιπτόμενος"

  3. Πιστώνεται με το ίδιο ποσό ο λογαριασμός 54.00.73.023 "ΦΠΑ μικτής αμοιβής Πακέτων" με τον αντίστοιχο συντελεστή

Για τον προσδιορισμό της μικτής αμοιβής, αφαιρείται το κόστος από τα έσοδα [ΕΣΟΔΑ - ΚΟΣΤΟΣ = ΜΙΚΤΗ ΑΜΟΙΒΗ]. Στη συνέχεια, η μικτή αμοιβή αποφορολογείται για τον διαχωρισμό της καθαρής αμοιβής από τον ΦΠΑ [ΜΙΚΤΗ ΑΜΟΙΒΗ / (1+συντελεστής ΦΠΑ) = ΚΑΘΑΡΗ ΑΜΟΙΒΗ].

Σε περιπτώσεις μικτών πακέτων που περιλαμβάνουν προορισμούς εντός και εκτός ΕΕ, απαιτείται επιμερισμός της μικτής αμοιβής αναλογικά, ώστε να καθοριστεί ποιο μέρος υπόκειται σε ΦΠΑ και ποιο απαλλάσσεται.

Επιπλέον, σύμφωνα με το άρθρο 30 παρ. 4 περ. γ' του Κώδικα ΦΠΑ, τα τουριστικά γραφεία δεν έχουν δικαίωμα έκπτωσης του ΦΠΑ για δαπάνες δεξιώσεων, ψυχαγωγίας και φιλοξενίας, καθώς αυτές θεωρούνται μη λειτουργικές για το σύστημα του ΦΠΑ.

Η σωστή διαχείριση του μη εκπιπτόμενου ΦΠΑ είναι καθοριστική για την ακρίβεια των οικονομικών καταστάσεων και την αποφυγή φορολογικών παραβάσεων. Επομένως, απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή στη λογιστική παρακολούθηση των τουριστικών πακέτων, τόσο εσωτερικού όσο και εξωτερικού.

Συμπλήρωση Περιοδικών και Εκκαθαριστικών Δηλώσεων

Η σωστή δήλωση και εκκαθάριση του ΦΠΑ για τα τουριστικά πακέτα απαιτεί εξειδικευμένη γνώση των κωδικών που απαιτούνται στις περιοδικές και εκκαθαριστικές δηλώσεις. Η πολυπλοκότητα του ειδικού καθεστώτος ΦΠΑ του άρθρου 43 αντικατοπτρίζεται και στον τρόπο συμπλήρωσης αυτών των δηλώσεων.

Ποιοι κωδικοί συμπληρώνονται στην περιοδική δήλωση

Για τα τουριστικά πακέτα εσωτερικού ή εντός ΕΕ, η συμπλήρωση της περιοδικής δήλωσης ΦΠΑ περιλαμβάνει τους εξής κωδικούς:

  • Κωδικός 303: Καταχωρείται η αξία της μικτής αμοιβής

  • Κωδικός 333: Καταχωρείται ο αναλογών ΦΠΑ

  • Κωδικός 309: Καταχωρείται το ποσό απαλλαγής (εάν υπάρχει)

Αντίθετα, για τα τουριστικά πακέτα τρίτων χωρών, η μικτή αμοιβή απαλλάσσεται από ΦΠΑ και καταχωρείται στον κωδικό 349. Επιπλέον, στην ψηφιακή πλατφόρμα myDATA, ο χαρακτηρισμός ΦΠΑ είναι κατ. 7 [0%] αρ. 43 ν.2859/2000 και συσχετίζεται με τον κωδικό 349 της Περιοδικής ΦΠΑ.

Επιπρόσθετα, για τα πακέτα Ελλάδας, ΕΕ και μικτά, ο χαρακτηρισμός ΦΠΑ είναι επίσης κατ. 7 [0%] αρ. 43 ν.2859/2000, αλλά δεν συσχετίζεται με κωδικό της Περιοδικής ΦΠΑ.

Εκκαθάριση ΦΠΑ στο τέλος της χρήσης

Στο τέλος της χρήσης, τα τουριστικά γραφεία πρέπει να προσδιορίσουν τα οριστικά ποσοστά βάσει των οποίων διαχωρίζονται οι μικτές αμοιβές που υπόκεινται σε ΦΠΑ από αυτές που απαλλάσσονται. Μολονότι στο νέο έντυπο της εκκαθαριστικής δήλωσης ΦΠΑ δεν υπάρχει ειδικός πίνακας για το ειδικό καθεστώς των πρακτορείων ταξιδιών, είναι απαραίτητη η σύνταξη ξεχωριστού εντύπου με την ίδια ανάλυση του πίνακα που υπήρχε στο παλαιότερο έντυπο.

Ωστόσο, στην εκκαθαριστική δήλωση θα πρέπει να συμπληρωθούν οι κωδικοί από 101-603 στη στήλη 1 πίνακας Γ και οι κωδικοί 131-633, καθώς επίσης και οι κωδικοί 612, 614, 615. Ειδικά για τα πρακτορεία ταξιδιών συμπληρώνεται και ο κωδικός 666, όπου καταχωρείται το κόστος των πακέτων.

Διαχείριση διαφορών προϋπολογιστικού και πραγματικού κόστους

Όταν υπάρχουν διαφορές μεταξύ του προϋπολογιστικού και του πραγματικού κόστους των τουριστικών πακέτων, απαιτείται η διαβίβαση Τύπου Παραστατικού 17.3 "Λοιπές Εγγραφές Τακτοποίησης Εσόδων - Λογιστική Βάση". Η διαδικασία αυτή χρησιμοποιείται για την αύξηση των εσόδων συναλλαγών χονδρικής με θετικό πρόσημο και την αντίστοιχη μείωση των εσόδων συναλλαγών λιανικής με αρνητικό πρόσημο.

Σε περίπτωση που ο διαχωρισμός συναλλαγών χονδρικής και λιανικής δεν είναι διακριτός, οι συναλλαγές θεωρούνται ως συναλλαγές λιανικής. Αυτή η διαδικασία μπορεί να διενεργηθεί είτε αναλυτικά είτε συγκεντρωτικά έως την υποβολή της Δήλωσης Φορολογίας Εισοδήματος.

Τέλος, για την εκκαθάριση χρήσης μετά τον υπολογισμό της μικτής αμοιβής, επιλέγεται ο κατάλληλος συντελεστής ΦΠΑ για τους αντίστοιχους υπολογισμούς. Η διαδικασία αυτή είναι κρίσιμη για την ορθή απόδοση του φόρου στο δημόσιο και την αποφυγή φορολογικών παραβάσεων.

Ειδικές Περιπτώσεις Τουριστικών Πακέτων

Εκτός από τις βασικές κατηγορίες τουριστικών πακέτων, ορισμένες ειδικές περιπτώσεις απαιτούν διαφορετική φορολογική μεταχείριση. Κατανοώντας τις διαφοροποιήσεις αυτές, τα τουριστικά γραφεία μπορούν να διαχειριστούν αποτελεσματικότερα τις υποχρεώσεις τους.

Μικτά πακέτα (ΕΕ και τρίτες χώρες)

Στις περιπτώσεις τουριστικών πακέτων που συνδυάζουν προορισμούς εντός και εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης, υπάρχει αντικειμενική δυσκολία στον διαχωρισμό της μικτής αμοιβής. Η αντιμετώπιση απαιτεί επιμερισμό βάσει των ποσοστών που προκύπτουν από τον προϋπολογισμό του κόστους κάθε πακέτου χωριστά.

Για να απλοποιηθεί ο υπολογισμός του μέρους της μικτής αμοιβής που υπόκειται σε ΦΠΑ και του μέρους που απαλλάσσεται, τα γραφεία ταξιδίων πρέπει να εφαρμόζουν αναλογικό διαχωρισμό. Επιπλέον, για τα μικτά πακέτα η διαδικασία τιμολόγησης είναι όμοια με αυτή των τουριστικών πακέτων Ελλάδας και Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Συμμετοχικά τουριστικά πακέτα

Τα συμμετοχικά τουριστικά πακέτα αφορούν συνεργασίες μεταξύ τουριστικών γραφείων και απευθύνονται τόσο σε επιχειρήσεις (B2B) όσο και σε ιδιώτες (B2C) εντός και εκτός Ελλάδας. Ωστόσο, παρατηρείται συχνά το φαινόμενο πρακτορεία να παρέχουν την ενιαία υπηρεσία "πακέτο" σε άλλο πρακτορείο και όχι απευθείας στον ταξιδιώτη. Σε αυτήν την περίπτωση, η απαλλαγή από ΦΠΑ της μικτής αμοιβής εξακολουθεί να ισχύει, εφόσον το πακέτο πραγματοποιείται αποκλειστικά σε τρίτες χώρες.

Πακέτα all-inclusive και συνεδριακός τουρισμός

Για τη διαμονή με σύστημα all-inclusive, μόνο το 10% της ενιαίας τιμής υπόκειται στον κανονικό συντελεστή ΦΠΑ 24%, ενώ το υπόλοιπο 90% επιβαρύνεται με τον μειωμένο συντελεστή 13%. Αντίστοιχα, για διαμονή με πλήρη διατροφή, μόνο το 5% της ενιαίας τιμής επιβαρύνεται με συντελεστή 24%, ενώ το 95% με 13%.

Επιπρόσθετα, στα νησιά του Αιγαίου ισχύει επιπλέον μείωση 30% στον ΦΠΑ, προσφέροντας συγκριτικό πλεονέκτημα έναντι ανταγωνιστικών προορισμών. Αυτός ο μειωμένος συντελεστής καθιστά περισσότερο ανταγωνιστικό το ελληνικό τουριστικό προϊόν, δεδομένου ότι στις υπόλοιπες χώρες της Μεσογείου ο ΦΠΑ κυμαίνεται μεταξύ 9% και 10%.

Όσον αφορά τον συνεδριακό τουρισμό, παρατηρείται πως ορισμένα πρακτορεία οργανώνουν συνέδρια όπου οι συμμετέχοντες λαμβάνουν και υπηρεσίες πρακτορείου ταξιδιών. Τα πακέτα αυτά αντιμετωπίζονται ως συνδυασμένες υπηρεσίες και υπάγονται στις γενικές διατάξεις του άρθρου 43.

Συμπέρασμα

Συνοψίζοντας, η διαχείριση του ΦΠΑ στα τουριστικά πακέτα απαιτεί λεπτομερή κατανόηση του άρθρου 43 και των ειδικών καθεστώτων που διέπουν τον τουριστικό κλάδο. Συγκεκριμένα, τα τουριστικά γραφεία οφείλουν να διακρίνουν με σαφήνεια τις περιπτώσεις υπολογισμού της μικτής αμοιβής, είτε πρόκειται για πακέτα εντός Ελλάδας και ΕΕ, είτε για προορισμούς σε τρίτες χώρες.

Επιπλέον, η ορθή λογιστική παρακολούθηση των τουριστικών πακέτων και η συμπλήρωση των περιοδικών δηλώσεων ΦΠΑ αποτελούν καθοριστικούς παράγοντες για την αποφυγή φορολογικών παραβάσεων. Η προσεκτική τήρηση των διαδικασιών που περιγράφηκαν εξασφαλίζει τη νομιμότητα των συναλλαγών και την ομαλή λειτουργία των τουριστικών επιχειρήσεων.

Τέλος, η συνεχής ενημέρωση για τις αλλαγές στη νομοθεσία και η εφαρμογή των κατάλληλων λογιστικών πρακτικών θωρακίζουν τα τουριστικά γραφεία έναντι πιθανών φορολογικών ελέγχων, διασφαλίζοντας παράλληλα την ανταγωνιστικότητα του ελληνικού τουριστικού προϊόντος στη διεθνή αγορά.