Τι σημαίνει απαλλακτικό ΦΠΑ για τις ελληνικές επιχειρήσεις; Το βασικό ερώτημα αποκτά ιδιαίτερη σημασία μετά την αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου από την ενιαία αγορά της ΕΕ την 1η Ιανουαρίου 2021. Η αλλαγή αυτή δημιούργησε νέες απαιτήσεις στις τελωνειακές διαδικασίες για τις εξαγωγές.
Το απαλλακτικό ΦΠΑ είναι ένα φορολογικό καθεστώς όπου οι επιχειρήσεις μπορούν να πωλούν προϊόντα χωρίς ΦΠΑ υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις. Μπορείτε να επωφεληθείτε από:
- πώληση προϊόντων χωρίς ΦΠΑ σε εξαγωγές
- ανάκτηση ΦΠΑ εισροών για την παραγωγή εξαγόμενων αγαθών
- απλοποιημένες διαδικασίες τεκμηρίωσης
Θα πρέπει να λάβετε υπόψη ότι η σωστή εφαρμογή του Άρθρου 24 απαιτεί συγκεκριμένα βήματα και διαδικασίες τεκμηρίωσης. Στη συνέχεια θα δούμε αναλυτικά τις προϋποθέσεις και τα απαραίτητα δικαιολογητικά για την ορθή εφαρμογή της απαλλαγής ΦΠΑ στην επιχείρησή σας.
Νομικό Πλαίσιο Άρθρου 24 Κώδικα ΦΠΑ
Το Άρθρο 24 του νόμου 2859/2000 είναι το βασικό νομικό πλαίσιο για απαλλαγές ΦΠΑ στις εξαγωγές εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης. Θα πρέπει να γνωρίζετε ότι οι εξαγωγές αγαθών απαλλάσσονται πλήρως από ΦΠΑ, με μόνη προϋπόθεση την τήρηση των τελωνειακών διαδικασιών.
Για τις λιανικές πωλήσεις σε ταξιδιώτες τρίτων χωρών, οι βασικές προϋποθέσεις απαλλαγής ΦΠΑ είναι:
- μόνιμη κατοικία ταξιδιώτη εκτός ΕΕ
- μεταφορά αγαθών εκτός ΕΕ σε διάστημα 3 μηνών
- ελάχιστη αξία παράδοσης 50Ε
- θεωρημένο φορολογικό στοιχείο από τελωνείο
Από 1η Ιανουαρίου 2025 έρχονται σημαντικές αλλαγές στο καθεστώς ΦΠΑ για μικρές επιχειρήσεις. Συγκεκριμένα, μπορείτε να επιλέξετε απαλλαγή ΦΠΑ εφόσον ο ετήσιος κύκλος εργασιών σας στην ΕΕ δεν ξεπερνά τα 100.000 ευρώ. Το εθνικό όριο απαλλαγής ΦΠΑ ορίζεται στα 85.000 ευρώ.
Οι υπηρεσίες μεταφοράς για εξαγωγές σε τρίτες χώρες επίσης απαλλάσσονται από ΦΠΑ. Θα χρειαστείτε να εκδώσετε Ειδικό Διπλότυπο Δελτίο Απαλλαγής (Ε.Δ.Δ.Α.) από τον εξαγωγέα στον μεταφορέα.
Πρακτική Εφαρμογή Απαλλαγής ΦΠΑ
Πώς εφαρμόζεται στην πράξη η απαλλαγή ΦΠΑ; Θα πρέπει να ακολουθήσετε συγκεκριμένα βήματα και να συγκεντρώσετε τα απαραίτητα δικαιολογητικά. Για τις εξαγωγές αγαθών χρειάζεστε:
- τελωνειακό παραστατικό εξαγωγής
- ηλεκτρονική γνωστοποίηση εξόδου από την Ε.Ε. από την Τελωνειακή αρχή
Για χονδρικές πωλήσεις προς τρίτους εκδίδεται τιμολόγιο που αναγράφει "απαλλαγή φπα, λόγω εξαγωγής άρθρο 24 Ν.2859/2000.
Στην πλατφόρμα myDATA της ΑΑΔΕ θα πρέπει να συμπληρώσετε το πεδίο «Αιτία εξαίρεσης ΦΠΑ» το αντίστοιχο άρθρο. Επιλέξτε την κατάλληλη αιτία από το μενού που εμφανίζεται.
Για λιανικές πωλήσεις σε ταξιδιώτες, τα απαραίτητα βήματα είναι:
- έκδοση τριπλότυπης θεωρημένης απόδειξης λιανικής πώλησης
- καταγραφή στοιχείων αγοραστή (ονοματεπώνυμο, διεύθυνση, αρ. διαβατηρίου)
- λεπτομερής περιγραφή των αγαθών και του ποσού ΦΠΑ
Η οριστικοποίηση της απαλλαγής απαιτεί τραπεζικό μέσο πληρωμής για την απόδειξη καταβολής του αντιτίμου. Σε περίπτωση που αυτό δεν είναι εφικτό, υπάρχουν ειδικές διαδικασίες βάσει της ΠΟΛ 1203/2016.
Θα πρέπει να διατηρείτε πλήρες αρχείο με όλα τα δικαιολογητικά για μελλοντικούς ελέγχους. Μην ξεχάσετε να αποθηκεύσετε το ηλεκτρονικό μήνυμα ΙΕ 599 «Γνωστοποίηση ολοκλήρωσης εξαγωγής» από το Τελωνείο Εξαγωγής.
Συχνά Λάθη και Αντιμετώπιση
Ποια είναι τα συνηθισμένα λάθη στο απαλλακτικό ΦΠΑ; Το βασικό πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι επιχειρήσεις είναι η λανθασμένη συμπλήρωση των ανακεφαλαιωτικών πινάκων. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε απόρριψη της απαλλαγής από τη φορολογική διοίκηση.
Θα πρέπει να γνωρίζετε τα πρόστιμα εκπρόθεσμης υποβολής:
- 100Ε για φυσικά πρόσωπα
- 250Ε για επιχειρήσεις με απλογραφικά βιβλία
- 500Ε για επιχειρήσεις με διπλογραφικά βιβλία
Από το 2025, η ΑΑΔΕ θα επιβάλλει αυτόματα τα πρόστιμα για καθυστερημένες υποβολές. Ωστόσο, μην ανησυχείτε για την εκπρόθεσμη τροποποιητική δήλωση ΦΠΑ - δεν υπάρχει πρόστιμο εφόσον η αρχική δήλωση ήταν εμπρόθεσμη. Για ανακριβείς δηλώσεις, το πρόστιμο είναι 10% έως 50% της διαφοράς του κύριου φόρου.
Πώς μπορείτε να αποφύγετε τα λάθη; Δημιουργήστε ένα πλήρες αρχείο με:
- φορολογικά παραστατικά
- συμβατικά έγγραφα
- αποδεικτικά συναλλαγών
Μην ξεχνάτε ότι οι Ανακεφαλαιωτικοί Πίνακες Ενδοκοινοτικών Συναλλαγών VIES πρέπει να υποβάλλονται μέχρι την 26η του επόμενου μήνα, και intrastat αν οι ενδοενωσιακές εισαγωγές είναι μεγαλύτερες 200.000Ε και οι ενδοενωσιακές εξαγωγές μεγαλύτερες του 80.000Ε
Τέλος, αν προκύψει πιστωτικό υπόλοιπο ΦΠΑ πάνω από 30Ε από εμπρόθεσμη τροποποιητική δήλωση, μπορείτε να ζητήσετε διαγραφή της αντίστοιχης οφειλής.
Συμπεράσματα και Προτάσεις
Πώς μπορείτε να διαχειριστείτε αποτελεσματικά το απαλλακτικό ΦΠΑ στις εξαγωγές; Θα πρέπει να λάβετε υπόψη ότι η σωστή διαχείριση του απαλλακτικού ΦΠΑ είναι καθοριστική για τις εξαγωγικές επιχειρήσεις. Η κατανόηση του νομικού πλαισίου και η τήρηση των διαδικασιών δεν είναι προαιρετική.
Το Brexit και οι νέες ρυθμίσεις του 2025 κάνουν το περιβάλλον πιο σύνθετο. Μπορείτε όμως να αποφύγετε τα λάθη και τα πρόστιμα με:
- προσεκτική τήρηση διαδικασιών
- έγκαιρη υποβολή εγγράφων
- συστηματική αρχειοθέτηση δικαιολογητικών
- τακτική παρακολούθηση προθεσμιών
Οπότε θα πρέπει να οργανώσετε ένα σύστημα αρχειοθέτησης και παρακολούθησης που ταιριάζει στην επιχείρησή σας. Το Άρθρο 24 μπορεί να σας δώσει ανταγωνιστικό πλεονέκτημα στη διεθνή αγορά, αρκεί να το εφαρμόσετε σωστά.
