Κάθε επενδυτής χρειάζεται να έχει κάποιες βασικές γνώσεις σε χρηματοοικονομικές έννοιες ειδικότερα όταν ξεκινάει να διαμορφώνει το χαρτοφυλάκιο του. Είτε αυτός ετοιμάζεται να επενδύσει κεφάλαια σε μια ανώνυμη εταιρία αγοράζοντας μετοχές ή να συμμετέχει σε αύξηση μετοχικού κεφαλαίου μιας εταιρίας, είναι σημαντικό να γνωρίζει τις διαφορές μεταξύ προνομιούχων και κοινών μετοχών, διότι σε υπάρχουν διαφορετικά πλεονεκτήματα και επίπεδα ρίσκου.

Αρχικά να τονίσουμε ότι η διάκριση μεταξύ κοινών και προνομιούχων μετοχών δεν είναι πάντα ξεκάθαρη για όλους. Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά κάθε τύπου, όπως το δικαίωμα ψήφου, η προτεραιότητα στη διανομή μερισματος ΑΕ και η συμμετοχή στα κέρδη, διαμορφώνουν διαφορετικές επενδυτικές ευκαιρίες.

Σε αυτό το κείμενο, θα αναλύσουμε λεπτομερώς τις διαφορές μεταξύ προνομιούχων και κοινών μετοχών, αρχικά αναφέροντας τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα της κάθε μορφής, ώστε να σας να καταλάβετε ποιος τύπος μετοχής ταιριάζει καλύτερα στους επενδυτικούς σας στόχους.

Βασικά Χαρακτηριστικά Προνομιούχων και Κοινών Μετοχών

Οι προνομιούχες και κοινές μετοχές αποτελούν τις δύο βασικές κατηγορίες μετοχών που μπορεί να εκδώσει μια ανώνυμη εταιρεία.

Δικαιώματα και προνόμια προνομιούχων μετοχών

Οι προνομιούχες μετοχές αρ.38 ν.4548/2018 προσφέρουν στους κατόχους τους σημαντικά προνόμια, όπως είναι η λήψη μερίσματος πριν από τις κοινές μετοχές άρ. 36, και συχνά εξασφαλίζουν σταθερό μέρισμα. Επιπλέον, στη περίπτωση εκκαθάρισης της εταιρείας, οι κάτοχοι προνομιούχων μετοχών έχουν προτεραιότητα στη διαδικασία ρευστοποίησης των περιουσιακών στοιχείων.

Χαρακτηριστικά κοινών μετοχών

Οι κοινές μετοχές αντιπροσωπεύουν την πιο διαδεδομένη μορφή εταιρικής ιδιοκτησίας, παρέχοντας στους κατόχους τους το δικαίωμα ψήφου στη γενική συνέλευση και συμμετοχή στη λήψη σημαντικών αποφάσεων της εταιρείας. Ωστόσο, οι κάτοχοι κοινών μετοχών λαμβάνουν μέρισμα μόνο μετά την ικανοποίηση των προνομιούχων μετόχων.

Βασικές διαφορές μεταξύ των δύο τύπων

Οι κύριες διαφορές μεταξύ των δύο τύπων μετοχών περιλαμβάνουν:

  • Δικαιώματα ψήφου: Οι κοινές μετοχές παρέχουν πλήρη δικαιώματα ψήφου, ενώ οι προνομιούχες μπορούν εκδοθούν με δικαιωμα ψήφου, περιορισμένα ή και καθόλου δικαιώματα ψήφου

  • Μερίσματα: Οι προνομιούχες μετοχές εξασφαλίζουν σταθερό μέρισμα και προτεραιότητα στην καταβολή του, ενώ το μέρισμα των κοινών μετοχών εξαρτάται από την κερδοφορία της εταιρείας

  • Εκκαθάριση: Σε περίπτωση εκκαθάρισης, οι προνομιούχοι μέτοχοι έχουν προτεραιότητα στην επιστροφή κεφαλαίου έναντι των κοινών μετόχων

Επιπρόσθετα, οι προνομιούχες μετοχές μπορούν να εκδοθούν ως μετατρέψιμες σε κοινές μετοχές αρθ 38, προσφέροντας έτσι επιπλέον ευελιξία στους επενδυτές.

Πλεονεκτήματα και Μειονεκτήματα για τον Επενδυτή

Στην αναζήτηση της ιδανικής επενδυτικής στρατηγικής, είναι σημαντικό να κατανοήσουμε τα οφέλη και τους κινδύνους κάθε τύπου μετοχών.

Οφέλη επένδυσης σε προνομιούχες μετοχές

Οι προνομιούχες μετοχές προσφέρουν περισσότερη ασφάλεια στους επενδυτές, συγκεκριμένα, εξασφαλίζουν σταθερό μέρισμα κάθε χρόνο, ανεξάρτητα από την απόφαση της διοίκησης ΔΣ για διανομή κερδών. Επιπλέον, σε περίπτωση που η εταιρεία δεν καταβάλει μέρισμα σε μία χρονική περίοδο, οι κάτοχοι προνομιούχων μετοχών δικαιούνται σωρευτικό μέρισμα σε επόμενη περίοδο.

Πλεονεκτήματα κοινών μετοχών

Οι κοινές μετοχές παρέχουν στους επενδυτές τη δυνατότητα συμμετοχής στην ανάπτυξη της εταιρείας. Ωστόσο, τα μερίσματα εξαρτώνται από την απόφαση της διοίκησης για διανομή κερδών. Ένα σημαντικό πλεονέκτημα είναι η δυνατότητα επωφελείας από την αύξηση της τιμής της μετοχής, κάτι που δεν ισχύει για τους προνομιούχους μετόχους.

Κίνδυνοι και περιορισμοί κάθε τύπου

Οι επενδυτές πρέπει να λάβουν υπόψη τους ακόλουθους βασικούς κινδύνους:

  • Κίνδυνος μεταβλητότητας: Οι τιμές των μετοχών υπόκεινται σε απρόβλεπτες διακυμάνσεις, που δεν συνδέονται πάντα με την οικονομική πορεία της εταιρείας

  • Κίνδυνος ρευστότητας: Αφορά τη δυνατότητα και ταχύτητα ρευστοποίησης της επένδυσης

  • Πιστωτικός κίνδυνος: Οι μέτοχοι επιβαρύνονται με τυχόν ζημίες της εταιρείας

Για τις προνομιούχες μετοχές, ένας επιπλέον περιορισμός είναι η συνήθης απουσία δικαιώματος ψήφου όταν έχει οριστεί στο καταταστικό, ενώ για τις κοινές μετοχές, η αβεβαιότητα των μερισμάτων αποτελεί σημαντικό μειονέκτημα.

Επιλογή με Βάση το Επενδυτικό Προφίλ

Η επιλογή μεταξύ προνομιούχων και κοινών μετοχών εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το επενδυτικό προφίλ μας, αλλά ας εξετάσουμε πώς μπορούμε να επιλέξουμε τον κατάλληλο τύπο μετοχών για το χαρτοφυλάκιό μας.

Προφίλ επενδυτή προνομιούχων μετοχών

Παρατηρούμε ότι οι προνομιούχες μετοχές αποτελούν ιδανική επιλογή για επενδυτές που αναζητούν σταθερό εισόδημα, συγκεκριμένα, προσφέρουν σταθερό μέρισμα και προτεραιότητα στη διανομή κερδών.

Επιπλέον, σε περίπτωση επιστροφής στην κερδοφορία μετά από ζημιογόνες χρήσεις, οι επενδυτές δικαιούνται σωρευτικό μέρισμα.

Ιδανικός επενδυτής κοινών μετοχών

Οι κοινές μετοχές, αντιθέτως, ταιριάζουν σε επενδυτές που επιθυμούν ενεργό συμμετοχή στη διοίκηση της εταιρείας. Κάθε κοινή μετοχή παρέχει μία ψήφο, επιτρέποντάς μας να συμμετέχουμε στη λήψη σημαντικών αποφάσεων. Ωστόσο, πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι για μεγαλύτερη μεταβλητότητα στις αποδόσεις.

Παράγοντες λήψης απόφασης

Για να επιλέξουμε τον κατάλληλο τύπο μετοχών, χρειάζεται να εξετάσουμε:

  • Χρονικό ορίζοντα: Μακροπρόθεσμοι στόχοι ταιριάζουν περισσότερο με κοινές μετοχές

  • Ανοχή στον κίνδυνο: Η επιλογή εξαρτάται από το πόσο άνετα αισθανόμαστε με τις διακυμάνσεις της αγοράς

  • Επενδυτικούς στόχους: Χρειάζεται να ευθυγραμμίσουμε την επιλογή μας με τους οικονομικούς μας στόχους

Σημαντικό είναι να αναφέρουμε ότι η διαφοροποίηση του χαρτοφυλακίου μπορεί να περιλαμβάνει συνδυασμό και των δύο τύπων μετοχών. Αυτή η στρατηγική μας βοηθά να μειώσουμε τον κίνδυνο και να αυξήσουμε τις πιθανές αποδόσεις.

Στρατηγικές Διαχείρισης Χαρτοφυλακίου

Η αποτελεσματική διαχείριση του επενδυτικού χαρτοφυλακίου απαιτεί προσεκτικό σχεδιασμό και στρατηγική προσέγγιση. Ας δούμε πώς μπορούμε να βελτιστοποιήσουμε το χαρτοφυλάκιο (portfolio optimization) μας συνδυάζοντας προνομιούχες και κοινές μετοχές.

Βέλτιστη αναλογία προνομιούχων-κοινών μετοχών

Σύμφωνα με τη θεωρία του Markowitz, ο κίνδυνος που αντιμετωπίζουμε ως επενδυτές μειώνεται σημαντικά όταν υπάρχει διασπορά διαφορετικές εταιρείες ή συνδιασμός με άλλα assets. Συγκεκριμένα, ο μη συστηματικός κίνδυνος μειώνεται δραματικά με την προσθήκη της όγδοης μετοχής στο χαρτοφυλάκιο.

Διαφοροποίηση και διασπορά κινδύνου

Η διασπορά κινδύνου αποτελεί θεμελιώδη αρχή για τη βελτιστοποίηση των αποδόσεων επένδυσης. Για να πετύχουμε αποτελεσματική διαφοροποίηση, χρειάζεται να εστιάσουμε σε τρεις βασικούς παράγοντες:

  • Τον βαθμό συσχέτισης (correlation) μεταξύ των μετοχών

  • Τον αριθμό των μετοχών στο χαρτοφυλάκιο

  • Την αναλογία των επιμέρους μετοχών σε σχέση με τις μεταξύ τους συσχετίσεις

Προσαρμογή χαρτοφυλακίου στις συνθήκες αγοράς

Η διαχείριση του χαρτοφυλακίου απαιτεί συνεχή παρακολούθηση και προσαρμογή στις μεταβαλλόμενες συνθήκες της αγοράς. Σημαντικό είναι να επανεξετάζουμε περιοδικά το χαρτοφυλάκιo μας για να διασφαλίσουμε ότι παραμένει ευθυγραμμισμένο με τους στόχους μας.

Επιπλέον, χρειάζεται να λάβουμε υπόψη ότι οι διαφορετικοί τομείς της αγοράς (market sectors) μπορεί να αντιδρούν διαφορετικά στις οικονομικές συνθήκες. Γι' αυτό, είναι σημαντικό να εξισορροπούμε την έκθεση μας σε διαφορετικούς τομείς.

Η αποτελεσματική διαχείριση του χαρτοφυλακίου περιλαμβάνει επίσης την κατανομή των επενδύσεων σε εγχώριες και διεθνείς αγορές. Αυτή η στρατηγική μας βοηθά να διαφοροποιήσουμε τους περιφερειακούς κινδύνους και να ενισχύσουμε τη σταθερότητα του χαρτοφυλακίου μας.

Συμπέρασμα

Συνολικά, η επιλογή μεταξύ προνομιούχων και κοινών μετοχών αποτελεί μια προσωπική απόφαση που εξαρτάται από τους επενδυτικούς μας στόχους. Οι προνομιούχες μετοχές προσφέρουν σταθερό εισόδημα και μεγαλύτερη ασφάλεια, ενώ οι κοινές μετοχές παρέχουν δυνατότητες ανάπτυξης και συμμετοχή στη διοίκηση.

Μέσα από την ανάλυσή μας, γίνεται σαφές ότι η διαφοροποίηση του χαρτοφυλακίου αποτελεί το κλειδί για τη μείωση του επενδυτικού κινδύνου. Ένας συνδυασμός προνομιούχων και κοινών μετοχών μπορεί να προσφέρει την καλύτερη ισορροπία μεταξύ σταθερότητας και δυνητικής απόδοσης.

Σημαντικό είναι να θυμόμαστε πως η επιτυχημένη επένδυση απαιτεί συνεχή παρακολούθηση και προσαρμογή του χαρτοφυλακίου στις μεταβαλλόμενες συνθήκες της αγοράς. Επομένως, χρειάζεται να επανεξετάζουμε τακτικά τις επενδυτικές μας επιλογές και να προσαρμόζουμε την στρατηγική μας ανάλογα με τις οικονομικές συνθήκες και τους προσωπικούς μας στόχους.